Amerikalı ekonomist Benjamin Graham ve David Dodd tarafından 1934 yılında yayınlanan “Security Analysis” kitabında ilk defa ortaya atılan güvenlik marjı, hatalardan veya kötü şanslardan kaynaklanan zararı en aza indirgemek ve hatta yok etmek için kullanılan bir akıl modelidir. Daha farklı bir ifadeyle, aldığımız bir aksiyonun sonucunda karşılaşabileceğimiz kötü durumlara karşı bir emniyet kemeridir.
Bir emniyet kemerini kontrol etmenize gerek yoktur ancak bilirsiniz ki; emniyet kemerini takmak potansiyel talihsizlikleri ve hatta felaketleri önlemeye yardımcı olur. Aynı durum Güvenlik Marjı Akıl Modeli için de geçerlidir. Bir örnekle açıklamak gerekirse; bir inşaat mühendisi olduğunuzu düşünün. İstanbul Boğazı’na dördüncü köprünün yapımı için görevlendirildiniz. Hesaplamalarınıza göre köprünün maksimum 20 ton ağırlık taşıması gerekiyor. Bu durumda köprüyü tam olarak maksimum 20 ton ağırlık taşıyacak şekilde mi inşa edersiniz?
Umarım cevabınız “Hayır”dır. Çünkü yaptığınız hesaplamalar biraz da olsa yanlış olabilir, köprünün yapımında kullanılan malzemeler umduğunuzdan kötü olabilir, İstanbul gibi bir şehirde köprünün aldığı trafik bazı günlerde hesaplamalarınızdan daha fazla olabilir veya gelecekte üretilen araçların ağırlıkları günümüzdeki araçların ağırlıklarından fazla olabilir. Bunlar gibi birçok olasılığı göz önünde bulundurup köprünün ağırlık taşıma kapasitesini 20 tondan daha fazla yapmanız, olası talihsizliklere ve felaketlere karşı güvenlik marjı oluşturacaktır. 20 tonun ne kadar üstüne çıkarsanız, güvenlik marjınız o kadar yüksek olacaktır.
Daha önce Entropi Akıl Modeli bölümünde de bahsettiğim gibi entropinin aktif rol aldığı bir evrende yaşıyoruz. Yani hayatımızdaki her şey biz ekstra bir enerji harcamadığımız takdirde, düzenli durumdan düzensizliğe doğru ilerliyor. Dolayısıyla, belirsizliklerle dolu geleceği tahmin etmek zor. Bu durumda, Güvenlik Marjı Akıl Modeli gelecekteki belirsizliklere, yanlış hesaplamalara, beklenmedik veya şansımızın kötü gittiği durumlara karşı bir koruma sağlar.
Güvenlik Marjı Akıl Modeli’ni günlük hayatımızın hemen hemen her alanında kullanabiliriz. Örneğin:
Aylık 5000 lira geliriniz varsa her ay 5000 liralık başa baş bir harcama yapmak yerine giderinizi gelirinize göre azaltmanız, işsiz kalmak veya hasta olmak gibi potansiyel talihsizliklere karşı sizi koruyacaktır. Bu noktada giderinizi gelirinize göre ne kadar azaltırsanız, güvenlik marjınız o kadar yüksek olur.
Podcast, blog veya youtube videosu gibi haftalık içerik üretip paylaşan biriyseniz, bazı aksiliklerden dolayı içerik üretemediğiniz haftalarda da paylaşım yapmaya devam etmek için fazladan içerik üreterek yedekte bekletebilirsiniz. Yedekteki içerik sayınız ne kadar yüksekse, güvenlik marjınız o kadar yüksek olur.
Yaşamın kaçınılmaz stres faktörleriyle başa çıkmak için iyi alışkanlıklar elde edinebilirsiniz. Mesela, yeterli uyku, sağlıklı beslenme, düzenli egzersizler ve farkındalık seviyenizi arttırmak için modern bilgelik kavramı öğrenmek gibi alışkanlıklar, karşılaşacağınız kötü günler için duygusal bir güvenlik marjı sağlar. İyi alışkanlıklarınızın sayısı ne kadar fazlaysa güvenlik marjınız o kadar yüksek olur.
İş görüşmesi gibi önemli bir toplantı için tam zamanında orada olacak şekilde yola çıkmak yerine daha erken oraya varacağınız şekilde yola çıkarsanız, yolda karşılaşacağınız trafik ve kaza gibi aksiliklerden kaynaklanacak geç kalma durumunu telafi edecek güvenlik marjına sahip olabilirsiniz. Ne kadar erken çıkarsanız, güvenlik marjınız o kadar yüksek olur.
Toparlamak gerekirse, Güvenlik Marjı Akıl Modeli, önlem almanın tedaviden daha iyi bir seçenek olduğunu bize söyleyen bir modern bilgelik kavramıdır. Bu kavramın bilincinde olarak her zaman daha güçlü ve beklenmedik durumlara karşı daha hazır olabiliriz. Dolayısıyla, işler beklemediğimiz derecede zorlaştığında kendimizden daha emin olabilir ve sarsılmaz kalabiliriz.
“Güvenlik Marjı” Akıl Modeli’ni diğer Modern Bilgelik Kavramları ile bağdaştırmak gerekirse, şu kavramları incelemenizi tavsiye ederim:
Comments